ซะกาตุลฟิฏริ

ิ
1. บัญญัติซะกาตุลฟิฏริ

عَنْ ابْنِ عُمَرَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَرَضَ زَكَاةَ الْفِطْرِ مِنْ رَمَضَانَ عَلَى النَّاسِ

ซะกาตุลฟิฏริเป็นบัญญัติบังคับ ดังหะดีษของอิบนุอุมัรแจ้ง “ท่านร่อซูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ได้บัญญัติให้ซะกาตุลฟิฏริแก่ผู้คนในเดือนรอมฎอน” บันทึกโดย : อัลบุคอรียฺ และมุสลิม

และหะดีษของอิบนฺอับบาสที่ว่า “ท่านร่อซูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ได้บัญญัติให้ซะกาตุลฟิฏริเป็นฟัรฎูที่จำเป็น” บันทึกโดย : อะบูดาวู๊ด และอันนะซาอีย์

2. ซะกาตุลฟิฎริได้บัญญัติบังคับแก่ใครบ้าง ?

ซะกาตุลฟิฏริได้บัญญัติบังคับแก่ เด็ก ผู้ใหญ่ ผู้ชาย ผู้หญิง ผู้เป็นอิสระ และทาสหรือคนรับใช้ที่เป็นมุสลิม ดังมีรายงานหะดีษของอับดุลลอฮฺ อิบนฺอุมัร แจ้งว่า

أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَرَضَ زَكَاةَ الْفِطْرِ صَاعًا مِنْ تَمْرٍ أَوْ صَاعًا مِنْ شَعِيْرٍٍ عَلَى كُلِّ حُرٍّ أَوْ عَبْدٍ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى مِنْ الْمُسْلِمِينَ . رواه البخاري ومسلم

“ท่านร่อซูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ได้บัญญัติบังคับซะกาตุลฟิฏริจำนวนหนึ่งศ๊ออฺจากอินทผลัม หรือข้าวสาลี (หนึ่งศ๊ออฺ = หนึ่งทะนาน หรือประมาณ 2 1/2 ก.ก.) แก่ทาสหรือคนรับใช้ผู้เป็นอิสระผู้ชาย ผู้หญิง เด็กและผู้ใหญ่ที่เป็นมุสลิม” บันทึกโดย : อัลบุคอรียฺ และมุสลิม

3. ชนิดของซะกาตุลฟิฎริ

ชนิดของอาหารที่ใช้ตวงเวลาออกซะกาตุลฟิฎริ คือ 1.ข้าวบาร์เล่ย์ หรือ 2. อินทผลัม หรือ 3. อิกฎ หรือ 4. ลูกเกด หรือ 5. ซัลตฺ ดังมีรายงานหะดีษของอะบีสะอี๊ด อัลคุดรีย์ กล่าวว่า

أَبَا سَعِيدٍ الْخُدْرِيَّ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ يَقُوْلُ كُنَّا نُخْرِجُ زَكَاةَ الْفِطْرِ صَاعًا مِنْ طَعَامٍ أَوْ صَاعًا مِنْ شَعِيرٍ أَوْ صَاعًا مِنْ تَمْرٍ أَوْ صَاعًا مِنْ أَقِطٍ أَوْ صَاعًا مِنْ زَبِيبٍ . البخَاري ومسلم

“พวกเราได้ออกซะกาตุลฟิฎริจำนวนหนึ่งศ็ออฺในประเภทอาหาร หรือ ข้าวบาร์เล่ย์ หรืออินทผลัม หรืออิกฎหรือลูกเกด” บันทึกโดย : อัลบุคอรียฺ และมุสลิม

และรายงานหะดีษของอิบนฺอุมัร แจ้งว่า ท่านร่อซูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม กล่าวว่า “ได้มีบัญญัติให้จ่ายศ่อดะเกาะฮฺอัลฟิฎเราะฮฺ หนึ่งศ็ออฺจากข้าวบาร์เล่ย์ หรืออินทผลัม หรือซัลตฺ” บันทึกโดย : อิบนฺคุซัยมะฮฺ และอัลฮากิม

หมายเหตุ : อิกฏ = นมก้อนแข็ง, ซัลตฺ = ข้าวสาลีชนิดหนึ่งไม่มีเปลือก

ได้มีความคิดเห็นแตกต่างกันในการอธิบายความหมายของคำว่า “ประเภทอาหาร” ที่ระบุอยู่ในหะดีษของอะบีสะอี๊ด อัลคุดรีย์ โดยกล่าวกันว่าหมายถึงข้าวโพดหรือข้าวโอ๊ด และกล่าวอีกว่าอื่นจากนี้ แต่เป็นที่มั่นใจได้ว่ามีความหมายโดยทั่วไปครอบคลุมถึงทุกสิ่งที่เป็นอาหารที่ตวงได้ เช่น ข้าวโพด ข้าวโอ๊ด รวมทั้งประเภทอาหารที่กล่าวมาแล้วข้างต้น และแป้งสาลี และแป้งชนิดอื่น ๆ ดังกล่าวทั้งหมดนั้นได้มีการปฏิบัติกันในสมัยท่านร่อซูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ดังมีรายงานหะดีษของ อิบนฺอับบาส แจ้งว่า “ท่านร่อซูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ใช้ให้เราจ่ายซะกาตรอมฎอน หนึ่งศ็ออฺจากอาหารประเภทดังกล่าวแทนเด็ก ผู้ใหญ่ ผู้เป็นอิสระ ทาสหรือคนรับใช้ ผู้ใดจ่ายซัลตฺก็จะถูกรับ และฉันคิดว่าเป็นเช่นนั้น และกล่าวว่าผู้ใดจ่ายแป้งสาลี ก็จะถูกรับ และผู้ใดจ่ายแป้งชนิดอื่นก็จะถูกรับ” บันทึกโดย : อิบนฺคุซัยมะฮฺ ด้วยสายสืบที่ศ่อฮี้ฮฺ

และมีรายงานหะดีษจากอิบนฺอับบาส เช่นเดียวกันแจ้งว่า “ซะกาตรอมฎอน หนึ่งศ็ออฺจากอาหารประเภทต่างๆ ผู้ใดจ่ายข้าว ข้าวโพด หรือข้าวโอ๊ด จะถูกรับผู้ใดจ่ายข้าวบาร์เล่ย์จะถูกรับ ผู้ใดจ่ายลูกเกตจะถูกรับ และฉันคิดว่าเป็นเช่นนั้น และผู้ใดจ่ายแป้งชนิดอื่นๆ ก็จะถูกรับ" บันทึกโดย : อิบนฺคุซัยมะฮฺ ด้วยสายสืบที่ศ่อฮี้ฮฺ

4. จำนวนหรือปริมาณของซะกาตุลฟิฎริ

มุสลิมจะต้องออกซะกาตุลฟิฎริ หนึ่งศ็ออฺจากอาหารประเภทต่างๆ ดังได้กล่าวมาแล้ว ได้มีทัศนะที่แตกต่างกันในประเภทของข้าวโอ๊ดและข้าวโพด กล่าวกันว่าจะต้องออกครึ่งศ็ออฺ ซึ่งเป็นทัศนะที่มี น้ำหนักกว่าและถูกต้องกว่า ดังคำกล่าวของท่านนะบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ที่ว่า “จงจ่ายซะกาตุลฟิฎริหนึ่งศ็ออฺแบ่งสอง (หมายถึงครึ่งศ็ออฺ) จากอาหารประเภทข้าวสาลี หรือหนึ่งศ็ออฺจากอินทผลัม หรือข้าวบาร์เล่ย์ แทนผู้เป็นอิสระ ทาส เด็ก และผู้ใหญ่” บันทึกโดย : อะบูดาวู๊ด อันนะซาอีย์ อัลบัยฮะกีย์

5. ใครบ้างที่จะต้องออกซะกาตุลฟิฎริ

มุสลิมจะต้องออกซะกาตุลฟิฎริเพื่อตัวเองและแทนทุกคนที่อยู่ภายใต้การปกครอง เช่น เด็ก ผู้ใหญ่ ผู้ชาย ผู้หญิง ผู้เป็นอิสระ และทาส ดังมีรายงานหะดีษของอิบนฺอุมัร แจ้งว่า “ท่านร่อซูลุลลอฮฺ ใช้ให้จ่ายศ่อดะเกาะตุลฟิฎริแทนเด็ก ผู้ใหญ่ ผู้เป็นอิสระ และทาส จากผู้ที่อยู่ภายใต้การปกครองของท่าน” บันทึกโดย : อัดดารุกุฎนีย์ และอัลบัยฮะกีย์ ด้วยสายสืบที่หะซัน

6. ซะกาตุลฟิฎริจะต้องจ่ายให้แก่ใครบ้าง ?

ซะกาตุลฟิฎริจะต้องไม่จ่ายให้แก่ผู้ใด นอกจากคนยากจนอนาถา ดังมีรายงานหะดีษของอิบนฺอับบาส แจ้งว่า “ท่านร่อซูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ได้บัญญัติซะกาตุลฟิฏริ เพื่อล้างมลทินของผู้ถือศีลอดจากการพูดที่ไร้สาระและการกล่าวคำหยาบคาย และเพื่อเป็นอาหารแก่คนยากจนอนาถา” บันทึกโดย : อัดดฺรุกุฎนีย์ และอัลบัยฮะกีย์ ด้วยสายสืบที่หะซัน

7. เวลาจ่ายซะกาตุลฟิฏริ

จะต้องจ่ายซะกาตุลฟิฏริก่อนผู้คนจะออกไปละหมาดอีด และไม่อนุญาตให้จ่ายล่าไปหลังละหมาดอีดหรือก่อนละหมาด เว้นแต่ก่อนหน้าเพียงวันหนึ่งหรือสองวัน ดังปรากฎจากการกระทำของอิบนฺอุมัร (ซึ่งผู้เล่าหะดีษได้กล่าวว่า) “ถ้าหากการจ่ายซะกาตุลฟิฎริหลังละหมาดอีดแล้วเป็นการจ่ายศ่อดะเกาะฮฺชนิดหนึ่งจากการจ่ายศ่อดะเกาะฮฺทั้งหลาย” ดังมีหะดีษรายงานโดยอิบนฺอับบาส กล่าวไว้ว่า “ผู้ใดจ่ายซะกาตุลฟิฎริก่อนละหมาดถือว่าเป็นซะกาตที่ถูกรับและผู้ใด จ่ายมันหลังละหมาดถือว่าเป็นศ่อดะเกาะฮฺชนิดหนึ่งจากศ่อดะเกาะฮฺทั้งหลาย” บันทึกโดย : อัลบุคอรียฺ

อุละมาอฺบางท่านมีความเห็นว่าอนุญาตให้จ่ายซะกาตุลฟิฏริตั้งแต่วันแรกของเดือนรอมฎอน โดยอ้างหลักฐานคำกล่าวของท่านร่อซูลุลลอฮฺ ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ที่ว่า “ผู้ใดจ่ายซะกาตุลฟิฎริก่อนละหมาดถือว่าเป็นซะกาตที่ถูกรับ”

8. เคล็ดลับของการจ่ายซะกาตุลฟิฎริ

พระผู้ทรงบัญญัติศาสนาผู้ทรงปรีชาญาณได้บัญญัติการจ่าย ซะกาตุลฟิฎริเพื่อเป็นการล้างมลทินของบรรดาผู้ถือศีลอดจากการพูดจาที่ไร้สาระ และการกล่าวคำหยาบคายแก่คนยากจนอนาถา เป็นการพอเพียงแก่พวกเขาในวันสำคัญนั้น ดังที่หะดีษของอิบนฺอับบาสได้กล่าวไว้ข้างต้น


ที่มา : หนังสือการถือศีลอดตามบัญญัติอิสลาม (ฉบับปรับปรุง)
ดาวน์โหลด : zakatulfitr.doc

------------------------------------

1072 ซะกาตฺฟิตเราะฮฺ ถ้าอีดไม่ตรงกันเราจะให้คนที่ยังไม่ออกอีดได้หรือไม่ครับ

คำตอบ

อัสสลามุอะลัยกุม วะเราะหฺมะตุ้ลลอฮฺ วะบะร่อกาตุฮฺ

การออกซะกาตฟิตเราะฮฺต้องออกในช่วงเวลาก่อนละหมาดอีดุ้ลฟิตริ ศ่อฮาบะฮฺบางท่านอนุโลมให้ออกก่อนวันอีด 2-3 วันก็ได้ การออกซะกาตฟิตเราะฮฺต้องออกในเวลาตามความเชื่อของผู้ออก มิใช่เวลาของผู้รับ เพราะเป็นส่วนอิบาดะฮฺของผู้ออกซะกาต จึงต้องรักษาเงื่อนไขตามความเชื่อของตน

วัสสลามุอะลัยกุม วะเราะหฺมะตุ้ลลอฮฺ วะบะร่อกาตุฮฺ

ริฎอ อะหมัด สมะดี
26 ต.ค. 48